Mấy hôm trước, qua Fb nhà thơ Văn Công Hùng, tôi thấy thông tin anh Nguyễn Quang Huy - Ngân hàng HDBank đang có chương trình tặng cây Kơ nia cho các đơn vị trường học trên địa bàn tỉnh. Trong lòng chợt nhớ về những kỷ niệm với loài cây rất Tây Nguyên này!
Cũng như không
ít bạn bè khác, tôi biết đến cây Kơ nia từ khi chưa đến cao nguyên và cũng chưa
có Internet để có thể tra cứu và tìm hiểu, mà hình ảnh ấy đến với tôi thấm đẫm
qua ca khúc “Bóng cây Kơ nia” của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, phổ thơ Ngọc Anh.
“Mỗi
sáng em lên rẫy
Thấy bóng
cây Kơ nia…”
Một cô bé đồng bằng nhắm mắt và hình dung về một
dáng cây sừng sững giữa trời lộng gió cao nguyên…Và tôi đã đến nơi đây với ước
mơ sẽ tận mắt ngắm vẽ hùng vĩ của Kơ nia, Pơ lang hay công trình thủy điện mà
tôi đã thuộc làu làu qua từng bài hát.
Lần đầu tiên tôi được ngắm tận mắt cây Kơ nia
đó là năm 1994. Qua đội 2 thuộc nông trường cà phê Ia Sao I, vừa lên khỏi con dốc,
tôi ngỡ ngàng khi trước mắt là một cây cổ thụ cao với tán lá sum suê đứng sừng
sửng bên đường, giữa bạt ngàn cà phê xanh bát ngát. Chị tôi bảo: Câ Kơ nia đó
em! Tôi dừng lại, ngắm nghía để cảm nhận sâu hơn những cảm xúc mà tôi có được
khi nghe bài hát trước đây. Tiếng lá rì rầm như một lời thủ thỉ trò chuyện từ
ngàn xưa vọng lạ, tiếng chim hót ríu ra ríu rít trên cao. Thỉnh thoảng, đàn
chim cất cánh bay lên giữa không trung rồi lúc lại trở về chốn cũ.
Ra trường, về công tác ở trường DTNT, tôi có dịp
đi nhiều hơn đến các bản làng. Và mỗi lần đi trong tôi lại khắc ghi thêm những
địa chỉ cần nhớ (đó là những nơi có cây Kơ nia cổ thụ). Và những lúc qua những
con đường, những nương rẫy của bà con, tôi lại ngước nhìn xa xa những bóng cây Kơ
nia lúc trầm mặc, lúc kiêu hãnh…
Nhớ có lần, một anh nhà văn từ phía Bắc vào và
muốn được ngắm cây Kơ nia. Tôi được nhờ dẫn đường. Thực ra anh bảo chỉ đường
cho anh đi nhưng đường Tây Nguyên muôn ngàn lối rẽ làm sao anh tự tìm được nên
tôi xung phong dẫn đi. Đến nơi, cây Kơ nia đã không còn trọn vẹn như trước nữa,
không biết các chú điện lực hay do thiên nhiên mà cây Kơ nia yêu quý của tôi đã
mất đi một nửa tán lá. Tôi đứng đó, bất động một lúc vì đau buồn, vì tiếc nuối.
Nhưng tôi vẫn hy vọng mùa sau cây lại ra cành lá mới…
Trong chương trình ngữ văn lớp 8 có văn bản
“Hai cây phong” (Trích Người “Thầy đầu tiên” của Ai - ma-tôp), mỗi lần dạy đến
bài này tôi lại cùng học trò liên tưởng đến những bóng cây Kơ nia khi về làng. Những
bóng cây sừng sững, kiêu hãnh một mình trên những khoảng đồi lộng gió. Học trò
cũng thích thú khi ở một đất nước xa xôi nào đó lại có những hình ảnh thân
thương, gần gũi với quê hương mình đến vậy nên cảm nhận bài học cũng dễ dàng
hơn, sâu sắc hơn.
Có lẽ vậy mà tôi và đồng nghiệp mỗi lần xuống làng lại nhặt hạt Kơ nia
về ươm giống đê trồng ở vườn trường.
Nhưng đã bao lần rồi mà vẫn chưa thành công vì lý do này nọ.
Giờ xa cao nguyên nhưng mỗi lần nhắm mắt tôi vẫn
nhớ đến hình ảnh cây Kơ nia đầu làng KLoong (Ia O), hay ở lối vào thủy điện Sê
San 4A… Và ngay cuối thị trấn Ia Kha - Ia Grai (dốc cầu Ia Châm) có một cây chắc
hơn chục năm tuổi có dáng khá đẹp. Hi vọng chủ đất không chặt đi vì cây mọc ở
sát đường và phía sau là không gian
thoáng đãng của vườn cà phê nên bạn bè đến có thể ghé thăm, chụp ảnh...
Và một ngày đẹp trời, tôi biết được cây Kơ nia
đã có mặt tại Sài Gòn, cách nơi tôi ở và làm việc không xa lắm. Sau này, có thể
giữa Sài Gòn tôi lại nhìn về một nơi có “Bóng cây Kơ nia” thân yêu!
